Transport multimodalny - definicja
Transport multimodalny to przewóz towarów z wykorzystaniem dwóch lub więcej rodzajów transportu, np. transportu drogowego i lotniczego albo samochodowego, kolejowego i morskiego, przy czym możliwe jest przeładowanie towaru (również przeładunki drobnicowe) do innej jednostki transportowej. Z tego rodzaju transportu korzysta się w przypadku przewożenia towarów na bardzo duże odległości, do miejsca przeznaczenia położonego w innym kraju. Najważniejszym dokumentem dla transportu multimodalnego jest “FIATA Multimodal Transport Bill of Lading” (znany jako FBL), który porządkuje wiele kwestii istotnych dla importerów i eksporterów. Według jego zapisu, za towar podczas całego transportu, a nie tylko poszczególnych jego części, odpowiada operator multimodalny. Transport multimodalny może występować w dwóch formach: jako transport intermodalny lub kombinowany. Bywa, że terminy te stosuje się zamiennie, co jednak jest błędem.
Transport intermodalny a transport kombinowany
Najprościej mówiąc, transport intermodalny to swojego rodzaju zawężenie multimodalnego. Odbywa się on za pomocą kilku gałęzi transportu, ale towar nie zmienia jednostki ładunkowej lub pojazdu, w którym jest przewożony, np. spędza całą podróż od nadawcy do odbiorcy na jednym i tym samym nadwoziu wymiennym lub w tym samym kontenerze - bez otwierania i przeładunku przy zmianie rodzaju transportu, co na pewno zmniejsza ryzyko jego uszkodzenia. Z kolei główną cechą transportu kombinowanego jest fakt, że większa część przewozu odbywa się przy użyciu żeglugi morskiej, śródlądowej lub kolei, ale już dowozy i odwozy wykonywane są przez transport samochodowy i to na ściśle określonych odległościach. Jak widać, wszystkie te terminy odnoszą się do transportu wykorzystującego różne gałęzie przewozu, ale jednak opisują nieco inne jego przypadki.
Transport multimodalny - wady i zalety
Niekwestionowaną zaletą transportu multimodalnego jest możliwość spedycji towaru na ogromne odległości, co jest niemożliwe w przypadku spedycji korzystających z tylko jednej formy transportu. Warto też zwrócić uwagę na szybkość przewozu. Wpływa na to ogromna optymalizacja całego procesu, wynikająca z łączenia różnych rodzajów spedycji. W zależności od możliwości danego terenu, wykorzystuje się dostosowaną do tego gałąź transportu: np. samochody ciężarowe i kolej na lądzie (dobrym przykładem są ekspresowe pociągi towarowe z Chin do Europy), a kontenerowce na morzu. Dlatego to świetne rozwiązanie między innymi dla handlu produktami, które cechuje stosunkowo krótka data przydatności lub sezonowość - np. w obrocie towarami, takimi jak artykuły spożywcze czy odzież. Jeśli zależy nam na cenie, transport multimodalny znów może okazać się dobrym wyborem (szczególnie, gdy jednym z rodzajów transportu jest spedycja morska). Podobnie, jeśli naszym priorytetem jest bezpieczeństwo towarów - możemy przecież skorzystać z opcji transportu intermodalnego, który zakłada wykorzystanie kilku gałęzi transportu przy zachowaniu tej samej jednostki ładunkowej, a to znacznie zmniejsza ryzyko uszkodzeń. Co więcej, zamawiający, wybierając transport multimodalny, ponosi tylko jedną, całościową opłatę przewozową.
Z drugiej strony, ten rodzaj transportu może nieść ze sobą także pewne niedogodności, związane jednak głównie ze stroną techniczną. W celu zwiększenia wydajności procesu, najczęściej dąży się do jednostkowania przesyłanego towaru, czyli łączenia wielu opakowań w jedną całość, tzw. jednostkę ładunkową, a to może być uciążliwe. Jeśli nie korzystamy z tej zunifikowanej opcji, a na trasie podróży towaru od nadawcy do odbiorcy znajduje się kilka punktów przeładunkowych (np. dźwigi, suwnice), zwiększa się ryzyko uszkodzenia. Ograniczone są też możliwości przewozu przesyłek specjalnych, np. zwierząt. d